Aby dobrze zrozumieć naukę Kościoła o odpustach, trzeba dotknąć tajemnicy grzechu. Każdy grzech , zarówno ciężki, jak i lekki, ściąga na nas winę i karę. Dlatego nawrócenie to nie tylko przebaczenie grzechów ze strony Boga i pojednanie się z Bogiem i Kościołem, ale naprawienie przez skruszonego penitenta wyrządzonego złą. Pojednanie dokonuje się w sakramencie pokuty, w którym zostaje złagodzona wina. Pozostaje jednak jeszcze kara za popełnione zło, która grzesznik musi ponieść, aby dostąpić pełnego oczyszczenia i uzyskać świętość konieczną do wejścia do radości nieba. Kara ta może być odpokutowana przez dobrowolne uczynki pokutne, modlitwy, czyny miłosierdzia i cierpliwe znoszenie chorób czy nieszczęść. Kościół przychodzi z pomocą pokutującym grzesznikom udzielając odpustów. Wierny, który spełnił określone warunki, otrzymuje odpust za pośrednictwem Kościoła, który rozdaje i prawomocnie przydziela zadośćuczynienia. Są dwa rodzaje odpustów :
- odpust zupełny, który uwalnia od wszelkich kar doczesnych i można go uzyskać tylko jeden raz w ciągu dnia,
- odpust cząstkowy, który jest darowaniem tylko części kary doczesnej i można go uzyskać kilka razy dziennie.
Kodeks Prawa Kanonicznego wymienia predyspozycje konieczne, by uzyskać odpust. Może zostać nim obdarowana osoba:
- ochrzczona,
- będąca w stanie łaski uświęcającej,
- nieekskomunikowana,
- mająca intencję uzyskania odpustu,
- która wypełni we właściwy sposób nakazane czynności.
Warunki uzyskania odpustu zupełnego:
- Wykluczenie do wszelkiego przywiązania do jakiegokolwiek grzechu, nawet powszedniego.
- Spowiedź sakramentalna lub stan łaski uświęcającej.
- Godnie przyjęta Komunia św.
- Modlitwa w intencjach Ojca Świętego, które leżą mu na sercu.
- Wykonanie dzieła obdarzonego odpustem, przepisanego przez Kościół.
Za wykonanie czynności odpustowej w niepełnym wymiarze lub w inne dni uzyskujemy odpust cząstkowy.
